Коксартроз (жамбаш муунунун остеоартрозу) - бул муун муундарынын, сөөк ткандарынын жана периартикулярдык структуралардын жабыркашы менен коштолгон жана биргелешип иштөөнүн үзгүлтүккө учурашына алып келген жамбаш муундарынын дегенеративдик-дистрофиялык оорусу.
жамбаш муундарынын артрозу - бул таяныч-кыймыл аппаратынын эң оор акча-дистрофиялык патологиясынын бири. Оору тез эле физикалык жүктөмдүн төмөндөшүнө, адамдын кыймылынын мүнөзүнүн өзгөрүшүнө алып келет, көбүнчө - көз карандысыз кыймылдын жана майыптыктын мүмкүн эместигине алып келет. Бир нече ондогон жылдар мурун коксартроз "карылыктын илдеттеринин" бири деп эсептелген, бирок ушул кылымдын башынан тартып, жаш жана орто жаштагы курактагы пациенттердин арасында оорунун көп катталганы ар кандай себептер менен байланыштуу.
Статистика
Остеоартрит бул таяныч-кыймыл аппаратынын эң кеңири тараган патологиясы жана 70% чоң кишилерде кездешет; коксартроз - ортопедиялык профили бар бейтаптардын 25% ында. Коксартроз диагнозу коюлган 30% га чейин бейтаптар майып болушат, майып болушат жана биргелешкен алмаштыруу хирургиясына муктаж.
Оору 20-25 жаштан башталат, симптомдордун башталышынын орточо курагы 37-39 жашты түзөт, курак өткөн сайын өсөт, бул таяныч-кыймыл аппаратынын коштолгон патологиясынын болушу, сөөктүн түшүшү жана башкалар. Орто жаштагы пациенттерде коксартроздун таралышы 11ге жетет%, 85 жаштан жогору адамдарда - 35%. Балдарда жана өспүрүмдөрдө коксартроз муундардын тубаса дисплазиясынын кесепети болуп саналат, ал жаңы төрөлгөн балдардын 1% ында байкалат.
өнүгүү себептери
жамбаш муунунун артрозунун өнүгүшүнө алып келүүчү себептер ар бир пациенттин жашына жана жалпы ден-соолугуна жараша ар кандай мааниге ээ:
- муундардын кадимки анатомиялык формасынын тубаса бузулушу - жамбаш сөөгүнүн деформациясы, жамбаштын тубаса чыгып кетиши;
- муундагы деградациялык (жашка байланыштуу) процесстерден улам, сөөктүн башынын деформациясы;
- травмалык жаракаттар - сыныктар, кетүү, физиологиялык эмес, анын ичинде спорт, муундарга жүктөм;
- жугуштуу жана сезгенүү оорулары - кургак учук, остеомиелит жана башкалар;
- ревматоиддик артрит жана башка системалык оорулар (аллергиялык, зат алмашуу);
- эгерде оорунун так себеби аныкталбаса жана ал өз алдынча өнүксө, анда "идиопатиялык коксартроз" термини колдонулат.
жамбаш муунунун коксартрозунун белгилери
Оору - бул негизги симптом. Алардын оордугу жана коксартроздун башка көрүнүштөрүнүн кошулушу көптөгөн факторлорго, атап айтканда дене салмагына, жашоо образына, жаш курагына байланыштуу. Баштапкы баскычта пациенттер жамбаш муундарындагы орточо, мезгил-мезгили менен ооруну белгилешет, ал негизинен физикалык күч келгенде пайда болуп, өз алдынча өтөт. Андан кийин оору жеңил күч келтирүүдөн башталат, тыныгуу учурунда кетпейт, тизе муунуна "атуу". Муундун же эки муундун кыймылдуулугу чектелген.
Бейтаптар физикалык активдүүлүктү чектөөгө мажбур болушат, аксак, "өрдөктүн басуусу" пайда болот. Акыркы этапта чыдагыс туруктуу оору байкалат, жамбаш муундарындагы кыймылдуулук кескин чектелет, таяк же таяк менен гана басууга болот, бейтаптар күнү-түнү сырттан жардамга муктаж, майып болушат.
иштеп чыгуу
Оору күчөгөн сайын жамбаш мууну акырындап кулап, иштебей калат.
Муун чемирчегинин суюлушу жана муун боштугунун бир аз тарышы байкалат. Кемирчектин астында жайгашкан сөөк тканы тыгызыраак болот. Бул этапта машыгуудан кийин оору пайда болот.
Экинчи этапта кемирчектердин жок кылынышы күчөйт. Чектүү остеофиттер пайда болот - сөөктүн өсүшү. Биргелешкен мейкиндиктин тарышы илгерилей берет. Жүрүштө оору пайда болот, муундардын кыймылдуулугун чектөө (контрактура).
Коксартроздун акыркы стадиясында сөөктүн өсүшү кеңейип, феморалдык баштын тегизделиши жана сублуксациясы пайда болот, муун мейкиндиги иш жүзүндө жоголот. Дайыма катуу оору, муундардын кыймылдуулугу бир кыйла чектелген.
Coxarthrosis диагностикасы
Эгерде сизде чурайдагы оору сезилсе, муундардын кыймыл-аракетинин чектелиши жана жогоруда келтирилген башка белгилер пайда болсо, терапевтке кайрылсаңыз болот, бирок жамбаш муунунун артрозун аныктоочу жана дарылоочу алдыңкы медициналык адис ортопедиялык травматолог.
Коксартрозду аныктоонун негизги ыкмасы - рентгенография. Бул жабыркаган муундардагы түзүмдүк өзгөрүүлөрдү так баалоого мүмкүндүк берген маалыматтык ыкма. Экономикалык натыйжалуулугунан жана жеткиликтүүлүгүнөн улам, биргелешкен рентгенография дагы деле болсо кеңири колдонулуп келет. Рентгендик компьютердик томография кыйла маалыматтуу (бирок кымбат) ыкма. Муундардын магниттик-резонанстык томографиясы (МРТ) да колдонулат. Коксартрозду рентгенге чейинки баскычта аныктоо үчүн (рентгенде өзгөрүүлөр болбогондо), ошондой эле дифференциалдык диагноз коюу үчүн жасалат.
жамбаш муунунун коксартрозун дарылоо
Коксартроздун алгачкы этаптарында, оорунун ыңгайлуу агымы менен, физиотерапия ыкмаларын, анын ичинде кинезотерапия, массаж жана физиотерапияны колдонгон консервативдик ыкмалар, атап айтканда суу жана баткак терапиясы, физиотерапия комплексине артыкчылык берилет. Өздөрүн жакшы далилдеген физиотерапиялык ыкмалардын арасында магнитотерапияны дагы бөлүп көрсөтүүгө болот.
Кокартроз үчүн магниттик терапия ар кандай максаттарда колдонулат. Денедеги магнит талаасынын таасири менен регенерация процесстери активдешип, анын ичинде сөөк ткандарында кан айлануу жакшырат. Акыркы пункт өзгөчө маанилүү, себеби остеоартритте муундарга кан жетишсиз жеткирилет, демек, кемирчек жана сөөк ткандарынын кадимки абалын сактоо үчүн азык заттар жетишпейт жана муундагы патологиялык өзгөрүүлөрдү күчөтүшү мүмкүн. Жамбаш муундарынын кан айлануусун жакшыртуу муундарга керектүү азык заттардын агымын калыбына келтирүүгө жардам берет, сөөк жана кемирчек ткандарындагы зат алмашууну активдештирет, бул коксартроздогу магнитотерапиянын оң таасиринин негизи.
Ошондой эле, зат алмашуу процесстеринин күчөшүнө жана айрым биологиялык активдүү заттардын бөлүнүп чыгышына байланыштуу, магнитотерапиянын сезгенүүгө каршы жана анальгетикалык таасири байкалат.
Метаболизмди нормалдаштыруу жана дене салмагын азайтуу үчүн диетотерапия сунушталат. Рационалдуу тамактануу менен бирге, таяныч-кыймыл тутумундагы зат алмашуу жана калыбына келтирүү процесстерине таасирин тийгизүүчү көмөкчү дары-дармектерди (дары-дармектер жана биологиялык активдүү фармацевтикалык кошумчалар) - глюкозамин жана хондроитин (хондропротекторлор), минералдар жана витаминдер, өсүмдүктөрдүн стандартташтырылган экстракттары негизделген.
Коксартроздун бардык баскычтарында ооруну жана сезгенүүнү жок кылуу үчүн анестезия жана сезгенүүгө каршы таасири бар дары-дармектер, атап айтканда, NSAIDs, GCS, булчуң релаксанттары жана башкалар колдонулат. Аларды колдонуу врачтын көзөмөлү жана көрсөтмөсү менен катуу дозаланууга тийиш.
Оорунун экинчи же үчүнчү стадиясында, бейтаптын белгилерине жана абалына жараша, консервативдик дарылоону же операцияны улантуу сунушталат. Учурда ар кандай хирургиялык ыкмалар колдонулуп, эң мыкты натыйжаларга (муун функцияларын толук калыбына келтирүү жана адамдын мобилдүүлүгү) тоталдык артропластика - жамбаш муунун алмаштыруу менен жетишилет.
Ошондой эле хирургиялык учурда жана консервативдик ыкмада дары-дармек терапиясы, диета терапиясы жана жашоо образын өзгөртүү, физиотерапия жана санаторий-курорттук дарылоо сунушталат. Комплекстүү дарылоодо физиотерапиялык ыкмалар дары-дармектердин көлөмүн жана организмге жүктү азайтып, операциядан кийин тез калыбына келүүгө жана бейтаптын жалпы абалын жакшыртууга жардам берет. Атап айтканда, магнетотерапия начарлаган, улгайган бейтаптарда жана нерв жана жүрөк-кан тамыр системаларынын өнөкөт оорулары менен ооруган адамдарда дагы жакшы натыйжалуулукту жана толеранттуулукту көрсөтөт.
жамбаш муунунун артрозунун алдын алуу
Коксартрозду эрте аныктоо алдын алуу чарасы катары өтө маанилүү. Эгерде сиз жамбаш муундарынын аймагында белгилерди (оору, кыймылдын чектелгендиги) тапсаңыз, анда доктурга кайрылууңуз керек - алгач терапевтке, андан кийин ортопедиялык хирургга кайрылсаңыз болот. Терапевт ооруну баштапкы дарылоону дайындай алат, хондропротекторлорду сунуш кылат жана ортопед атайын дарылоону дайындайт.
ашыкча салмактын жана кадимки физикалык жүктөмдүн жоктугу, эмгек шарттарын жана жалпы жашоо образын оңдоо, ошондой эле коксартроздун өнүгүшүнүн себептеринин бири болуп калышы мүмкүн болгон ооруларды өз убагында дарылоо (муундардын сезгенүү, жугуштуу оорулары, муундардын тубаса анатомиялык кемтиктери, деградация)дистрофиялык оорулар).